ELDE ETTİĞİN BAŞARILAR TESADÜFEN Mİ GERÇEKLEŞİYOR? YA DA BAŞARILARINI HAK ETMEDİĞİNE Mİ İNANIYORSUN?                                        Birçok insan eğitim hayatlarında veya iş yaşantılarında kimi zaman kendilerini yetersiz hissedebilirler. Elde ettikleri başarıların şans eseri olduğunu düşünürler ve kendilerinden şüphe edebilirler. Bu şüpheyle birlikte kişi kendini sorgulamaya başlar, bulunduğu konumu hak etmediğini düşünür. Bu durum psikolojide “Imposter Sendromu”, “Sahtekarlık Sendromu” ya da “Sahtekarlık Fenomeni” olarak geçer. Imposter Sendromu, kişinin kendi başarılarını yetersiz veya şans eseri elde ettiğine inanmasına yol açan, başkaları tarafından sahtekar olarak nitelendirilme korkusu taşıması gibi istenmeyen durumları kapsayan psikolojik bir duygu durum bozukluğudur.   SAHTEKARLIK SENDROMU KİŞİNİN; • Kendisinden şüphe duymasına • Yetersizlik hissine • Kaygılı ve endişeli ruh haline • Tükenmişliğe • Yüksek beklentileri karşılayamama korkusu yaşamaya • Odaklanma sorunlarına yol açar.   IMPOSTER SENDROMUNUN NEDENLERİ? 1. Başarıya aşırı anlam yüklenen bir ailede büyümek. 2. Onay ve değerin başarı ile ilişkilendirildiği bir toplumda olmak. 3. Baskı, şüphe gibi duyguları içselleştirmeye daha yatkın bir kişilik yapısına sahip olmak. 4. Mükemmeliyetçi yaklaşım. 5. Cinsiyetçi yaklaşım: Ebeveynlerin cinsiyetçi yaklaşımlarından ötürü kadınların bu sendroma yakalanma riski daha fazladır. Düşük özgüven ile yetişmiş kadınlar, kendi elde ettiği kariyer ve başarıların kendinden kaynaklandığına bir türlü inanamıyorlar. 6. Eleştirel yaklaşım: Ebeveynlerin çocuğa karşı eleştirel yaklaşımı yetişkinlik döneminde elde ettiği başarıları hak etmediğini düşünmesine neden olur.    Bu sendromla başa çıkabilmek için bazı önerilerde bulunacağım: • Duygu ve düşüncelerinizle yüzleşin. • Yeteneklerinizi gerçekçi olarak değerlendirin. Her alanda iyi olamayacağınız gibi her alanda da kötü değilsiniz. • Ufak adımlarla ilerleyin. Başarılarınızı değersizleştirmekten kaçının. • Kendinizi karşılaştırmayın. Hepimizin eksikleri, kusurları, hataları vardır. Kendinizdeki iyiyi görme eğiliminde olun. • İyi olduğunuz yönleri fark edin ve sık sık kendinize tekrarlayın. • Başarılarınızı listeleyin. • Kendinize sık sık olumlamalar yapın.   Aşağıdaki sorulara bir göz atıp cevaplandırabilirsiniz. Baş edemediğiniz durumlarda bir uzmandan destek almayı unutmayın. Sağlıklı günler dilerim 1. Başarılarınızdan sık sık şüphe duyuyor ve çevrenizdekilerin onların önemini abartmasından mı korkuyorsunuz? Evet. Hayır.   2. Size verilen övgüyü veya tanınmayı hak etmediğinizi düşünüyor musunuz? Evet. Hayır. 3. Başarınızın kendi çalışma ve çabanızdan çok, şansın veya şansın sonucu olduğunu düşünme eğiliminde misiniz? Evet. Hayır.   4. Bir gün beceriksiz veya rolünüze uygun olmadığınızın ortaya çıkacağı düşüncesi sizi endişelendiriyor mu? Evet. Hayır. 5. İltifatları kabul etmekte zorlanıyor musunuz ve bunların boş veya yanlış olduğunu mu düşünüyorsunuz? Evet. Hayır. 6. Kendinizi sürekli olarak başkalarıyla karşılaştırıyor ve kendinizi değersiz veya değersiz mi hissediyorsunuz? Evet. Hayır. 7. Eylemleriniz bir hata veya kusur olmasa bile kendinizi suçlu veya utanmış hissediyor musunuz? Evet. Hayır. 8. Başkalarının başarısının onların yeteneklerinden veya becerilerinden kaynaklandığını, sizin başarınızın ise şanstan kaynaklandığını düşünüyor musunuz?   Evet. Hayır.   9. Yetersizliğinizi veya beceriksizliğinizi göstermemek için görevleri tek başınıza tamamlamayı mı tercih edersiniz? Evet. Hayır. 10. Başkalarının sizin zeki ya da beceriksiz olduğunuzu düşünmesinden endişe duyuyor musunuz? Evet. Hayır. 11. Hatalarınızın veya başarısızlıklarınızın olumsuz sonuçlara veya cezalara neden olacağından sık sık endişeleniyor musunuz? Evet. Hayır.   12. Başarılarınızı şans veya diğer insanların desteği gibi dış etkenlerle haklı çıkarma eğiliminde misiniz? Evet. Hayır. 13. Yanlış seçim yapma veya başarısız olma korkusuyla karar vermekte zorlanıyor musunuz? Evet. Hayır. 14. Başarılarınızı veya başarılarınızı diğer insanlardan saklamayı mı tercih edersiniz? Evet. Hayır. 15. Günlük işlerle veya işle başa çıkmak için sıklıkla aşağılık duygularının üstesinden gelmek zorunda kalıyor musunuz? Evet. Hayır. 16. Sıklıkla başarılarınızın tesadüfi olduğunu ve kişisel girdilerinizin veya çabalarınızın sonucu olmadığını düşünüyor musunuz? Evet. Hayır.     17. İltifatları kabul etmekte zorlanıyor musunuz ve övgü ya da tanınma sizi rahatsız ediyor mu? Evet. Hayır.   18. Başkalarının başarısının yeteneklerinden kaynaklandığını, sizin başarınızın ise sadece koşulların sonucu olduğunu mu düşünüyorsunuz? Evet. Hayır.   19. Diğer insanların sizi başkalarıyla karşılaştırması ve sizi uygunsuz veya değersiz olarak yargılaması sizi endişelendiriyor mu? Evet. Hayır.   20. Hatalarınızı veya başarısızlıklarınızı abartma ve bunların başarınızdan daha önemli olduğunu düşünme eğiliminde misiniz? Evet. Hayır.