Seyyid Nizâm’ın mirası kayıt altında

Osmanlı devri mutasavvıflarından Seyyid Nizâm’ın hayatı, eserleri ve tasavvufi yolu bir eserle aydınlanıyor. Zeytinburnu Belediyesi Kültür Yayınlarından çıkan “Seyyid Nizâm Hazretleri ve Seyyid Nizâm Külliyesi” isimli kitap, büyük zat hakkında bugüne kadar yapılmış en geniş çalışma olma hususiyetine sahip. Editörlüğünü Kâmil Büyüker’in yaptığı kitapta Doç. Dr. Süleyman Berk ve Prof. Dr. Abdülhamid Tüfekçioğlu’nun da aralarında olduğu isimlerin makaleleri yer alıyor.   PEYGAMBER EVLADI… Eserde, Hazreti Peygamber’in 27. kuşaktan torunu olan Seyyid Nizâm’ın, Şah İsmail’in yaptığı Sünni katliamı yüzünden Bağdat’tan İstanbul’a geldiği bilgisi veriliyor. Hakkında çok az malumat bulunan velinin, Silivrikapı dışındaki dergâhta şeyhlik yaparak tasavvufu yaydığı anlatılıyor. Kitaptan öğrendiğimize göre; Seyyid Nizâm’ın, Osmanlı Devleti’nde seyyidlerle alakalı müessese olan Nakîbü’l-eşraflık’ın başına geçmesi de teklif ediliyor. Ama bu bir türlü gerçekleşmiyor. İLK DEFA ORTAYA ÇIKTI Kitabın editörü Kâmil Büyüker, “Onun hakkında çok çalışma yapılmamış olması, Seyyid Nizâm’ın kendisini aşikâr etmemek üzere çok az işaret bırakması ile açıklansa da bizler bunun böyle olmadığı kanaatindeyiz. Zira bu kitap dolayısıyla ilk defa gün yüzüne çıkarılacak olan arşiv belgeleri, Seyyid Nizâm hakkında yapılacak çalışmaların çeşitlenmesi ve detaylanması adına umut vermiştir” ifadelerini kullanıyor. Ancak kitapta Seyyid Nizâm’ın hakkında yaygın inancı taşımayan bazı bilgiler de yer alıyor Süheyl Ünver’in ABD’deki tekkesi! Büyük mutasavvıf Seyyid Nizâm, hayatını İstanbul’u araştırmaya adayan Süheyl Ünver’in de manevi dünyasına tesir etmiş. Ünver Seyyid Nizâm Tekkesini, “Bu ruhani tekkenin havası beni pek cezb ederdi. Hâlâ tesiri altındayım” sözleriyle tasvir etmiş. Ünver, ABD’de bulunduğu yıllarda yaşadığı memleket hasretine Seyyid Nizâm’ın ruhuna sığınarak karşı koymuş. Hatta evinin bahçesini büyük zatın mezarıymış gibi hayal ederek ona teveccühte bulunmuş. Bunu da bir yazısında şöyle anlatmış: “ABD’de oturduğumuz evdeki arka bahçeyi Seyyid Nizâm tekkesi saydım. Arka tarafa gittikçe onlara teveccüh ederdim. Velhasıl Filedelfiya’daki evin bahçesini İstanbul’daki Seyyid Nizâm tekkesinin bir şubesi yaptım. Tesâdüfen evin sahibi ölmüş bir papaz imiş. Onun Hristiyanlık kokan odasını da Müslümanlaştırdım..” 3 ayrı deftere not etmiş Ünver’in İstanbul için hazırlayıp Süleymaniye Kütüphanesi’ne hediye etmiş olduğu defterlerden üçü Seyyid Nizâm Efendi ve Seyyid Nizâm semtini anlatıyor. Bu defterlerde; bizzat çocukluğu döneminde orada yaşamış olduğu hatıralar ve semt hakkındaki gözlemler yer alıyor.