İşte Bahçekapılının ŞERH gerekçeleri1 – Denetim komisyonu oluştuğu ilk günden itibaren mizan talebim yerine getirilmemiş, borç ve alacak kalanı bütün satırlarda (0) olarak gerçek olmayan bir mizan komisyonun önüne konulmuştur. Benim böyle bir belgeyi mizan olarak kabul etmem mümkün değildir. Hatalı bir evrak çıktısı olarak görüyorum. Belediye muhasebe usul ve nizamnamesinde hangi hesapların ne şekilde tutulacağı belirlenmiştir borçlara esas olacak hesap başlıkları altındaki detayları görmeden sonuç çıkarmak mümkün değildir.

Yine de geçmiş borca ve bütçedeki hareketlere bakarak tüm hesap ve başlıkları altındaki borcun 100.000.000 TL'nin üzerinde olduğu anlaşılmaktadır.

Denetim komisyonu ciddi bir görev yapıyor. Bu görev kamu ve meclis adına yapılan bir görevdir. Gerekli bilgi ve belgelere ulaşamamanın eksikliğini paylaşmak isterim.

2 –Mülkiye müfettişliği raporunda ifade edilen bizim de komisyon incelemelerinde tespit ettiğimiz şekilde dosyalar oturmuş bir işleyiş ve bir dosya sistemiyle kurumsal kimlik beklentilerinden uzak bir şekilde hazırlanmakta ve takip edilmektedir. İncelenen ihalelerde ihale amacını gerçekleştirecek seviyeye ulaşmadığı gibi dosyaların hazırlanması ve takip aşamasında mevzuat açısından eksikliklerin bulunduğu izlenmiştir. Daha önce tespiti yapılan eksik ve yanlışlıkların düzeltilmesi konusunda çalışma yapılması tavsiye edilmektedir.

Bunlar çeşitli başlıklar altında toplanabilir ihale kararı, onay tarihinin yanlış yazılması, yaklaşık maliyetlere tarih yazılmaması gibi ihale işlemlerinin hatasız, eksiksiz ve itiraz üzerine iptal edilmeyecek titizlikte yapılarak maddi hatalar ve yazım hatalarının yapılmaması sağlanmalıdır.

3 – "Ödeneği bulunmayan işler ihaleye çıkarılamayacağından idareler bütçesini programlarken ihale konusu yaklaşık maliyet tespit eder. Ödenek tutarının belirlenmesinde yaklaşık maliyet tutarına ilgili mevzuata göre KDV dahil edilir."
Denetim komisyonunda yapılan incelemede aşevi çatısının bakım ve onarımıyla ilgili olarak Mali Hizmetler Müdürlüğü'ne yazılan 10.04.2012 tarih 544 sayılı yazıda 30.421,53 TL ödeneğimiz bulunmaktadır bilgisi yer almaktadır.
İhale bedeli 43.000 TL olduğuna göre yeterli ödeneği olmadan ihale yapıldığı incelenmiştir.

4 – Belediye hizmetlerinde kullanılmak üzere 4734 sayılı Kamu İhale Yasası'nın 22/d maddesine göre, 15 gün süreyle (04.01.2012 – 18.01.2012 tarihleri arası) 55 adet araç kiralama işi dosyası incelenmiştir.

Dosyadaki tarihler bu süreçteki işlemlerin hatalı olduğu kanaatini uyandırmaktadır. Şöyle ki Destek Hizmetleri Müdürlüğü talep yazısı 05.01.2012'dir. Fiyat Tespit Komisyonu (934-99-256) sayı ile 18.01.2012 tarihinde oluşturulmuş. Aynı gün Muayene ve Kabul Komisyonu tutanağı tarihsiz olarak tanzim edilmiştir. 19.01.2012 tarihinde fatura kesilmiş ve hakediş ödemesi yapılmıştır.

Dolayısıyla 15 günlük hizmet alım süresinin bir günde tamamlandığı gözükmektedir. Bunun hukuki bir sorun doğuracağı bilinmelidir.

5 – Kültür Müdürlüğü'nce gerçekleştirilen Zeytinburnu Belediyesi Yerel Kalkınma ve AB İlişkileri Koordinasyon Merkezi Personel Hizmet Alımı işi 15.12.2011 tarihinde ihale edilmiştir. İhaleye bir firma katılmıştır. Bir firma ile rekabetin sağlanması, uygun teklifin elde edilmesi mümkün görünmemektedir.

Tek firma katılarak sonuçlanan bazı ihaleler şunlardır;

a. 2012 Memur Öğle Yemeği Hizmet Alımı (15.11.2011 – 2011/162989)
b. 8. Kitap Okuma Yarışması (17.02.2012 – 2012/76812)
c. Eğitim Yardımı A4 Harita Metod Defteri Baskı işi (25.07.2012 – 2012/76812)

Bunun yanında ihaleye katılıp eksik evrak nedeniyle bire inen birçok ihale mevcuttur. Ayrıca aynı ihaleyle ilgili olarak mülkiye müfettişi tarafından düzenlenen teftiş raporunun 221. sayfasında kati teminatının eksik alındığı incelenmiştir.

4734 sayılı kanunun 10. maddesi gereği taahhütlerin ihale tarihinde olması gerekmektedir. Bu ihaleyle ilgili (2011/187123 ihale kayıt nolu Yerel Kalkınma ve AB Koordinasyon Merkezi Hizmet Alım İşletmesi işi) taahhütlerin 15.12.2011 tarihinde olması gerekirken daha sonraki tarihlere ait olması ve bu firmayla sözleşme imzalanması hukuksal bir eksikliktir.

6 –İhalelerde yapılması gereken işlemler yasaklara rağmen tarihlerine uygun bir şekilde yürütülmemektedir. Örnek olarak 29.05.2012 tarihinde ihalesi yapılan ihale kayıt no 2012/675480 olan tasarım hizmet işi ile ilgili sözleşme 19.06.2012 tarihinde imzalanmıştır. Buna rağmen ihale alan firmanın yasaklı olup olmadığı 25.06.2012 tarihinde sorulmuştur.

2012 mülkiye müfettişliği teftiş raporunda da belirtildiği üzere sözleşmenin imzalanacağı tarihte ihale sonuç bilgileri kuruma gönderilmek suretiyle ihale üzerinde kalan isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının teyit edilmesi zorunludur, dediğinden sözleşmenin imzalanacağı gün yasaklı teyidinin alınması, aksine davranışın hukuki ve mali sorumluluk doğuracağı bilinmelidir.

7 – Kamu ihale kanunun, ihaleye katılımında yeterlilik kurallarını düzenleyen 10. maddesi, ihaleye katılacak isteklilerden ekonomik ve mali yeterliliklerin belirlenmesi ile ilgili belgeler istenmektedir.

İhale tarihi itibariyle yapılan sorgulamalar sırasında isteklilerin kapsama giren borçlarının bulunmaması veya kapsama giren borçların bulunmasıyla birlikte belirlenen tutarlar az olması halinde söz konusu işverenlere kesinleşmiş prim borcunun bulunmadığıyla ilgili yazılar verilmektedir.

8 – 5018 sayılı kanun gereği performans programının hazırlanması, danışmanlık hizmeti alımı için ihale yapan irade, denetim komisyonu için yasal dayanak varken denetim komisyonuna uzman yardımı katkısına karşı çıkmasını manidar buluyorum.

9 – Açık ihale usulüyle teminini gereken ihtiyacın öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde kalemlere veya guruplara bölünmek suretiyle temin edilmesi 4734 sayılı kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden bu yönde uygulamaların hukuki sorumluluk doğuracağı ortadadır. Bu konuya önem ve dikkat gösterilmesi gerekmektedir. Bununla ilgili olarak 22/d ile yapılmış çok sayıda ihale bulunmaktadır.

Doğrudan temin bir ihale yöntemi olmayıp ihale yapmakla elde edilecek kamusal avantajların bu yöntemle yapılacak alımlarla sağlanamayacağı, bu yüzden kamu zararına neden olabileceği ihtimali göz ardı edilmemelidir. Aksi davranışlar hukuksal sonuçlar meydana getirebilir.

10 – Kamu ihale kanununun (21/f) pazarlık usulü ihalelerde idare tarafından üç firmaya davetiye gönderilerek kanunun bu bentlere göre yapılacak ihalelerde en az üç istekli davet edilmelidir hükmü yerine getirildiği.

Dosyalarda yapılan incelemelerde ihalelerin önemli bir bölümünde davet edilen firmaların katılmadığı veya eksik evrak verdiği bu nedenle ihale dışı kaldığı görülmektedir. Bu durum önceki yıllarda yapılan denetim komisyonu incelemelerinde de yer almıştır. Bu da rekabeti engelleyen bir durum olarak ortaya çıkmaktadır. Bu tür davranışlar içinde bulunan firmaların davet edilmemesi, firmalara davetiye gönderilirken seçici olunmalı, işin ehli firmalar davetiye gönderilmesi için gerekli tedbirlerin alınması tavsiyeye değer görülmüştür. Bu ve bunun gibi ihaleler;

a – Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü – 100. Yılında Balkan Savaşları Sempozyumu (03.10.2012 – 2012/1305)
b – Fen İşleri Müdürlüğü – Mobil Buz Pisti (25.01.2012 – 2012/8404)
c - Sosyal İşler Müdürlüğü – Aşevi ve Mü. Gıda Malzemesi Alımı (31.01.2012 – 2012/9901)
d – Bilgi İşlem Müdürlüğü – Veliefendi Bilgi Evi ve Monitör Bilgisayar Tarayıcı Alımı (26.07.2012 – 2012/97315)
e – Destek Hizmetler Müdürlüğü – Hasta Nakil Ambulansı (14.12.2011 – 2011/197437)

11 – Kamu ihale kurumunun (21/f) pazarlık usulüyle yapılan ihaleler idarelerin davet ettikleri firmalar arasında rekabet oluşması için yapılan ihalelerdir. İdare sahipleri veya ortakları aynı kişi olan iki firmayı üç kişilik bir ihaleye davet ederse burada rekabet sağlanmamış olur.

Cumhuriyet Bayramı Konseri Organizasyonu Hizmeti işi tarih 05.10.2012 ihale kayıt no 2012/140515 buna örnektir.
Firmalara davetiye gönderilirken daha dikkatli ve seçici olunmalı firmalar arası ilişkilere dikkat edilmelidir.

12 – Bazı ihalelerde ihale komisyonu tarafından ihaleye verilen dosya içeriğindeki evrakların hukuksal sürece göre değerlendirilmemesi sonucu yanlış kararlar alınabilmektedir.

Örnek olarak 63 adet ibadethanenin malzeme temizlik hizmet alım işinde 12.12.2011 tarih 2011/180779 ihale kayıtlı dosyanın incelenmesinde 12.12.2011 tarihinde ihale kararı sonucu ihale (Gelişim Hizm.) firmasında kaldığı fakat daha sonra itiraz sonucu, yüklenicinin iş bitirme belgesinin yeterli olmaması nedeniyle işin ikinci en yüksek bedeli veren firmaya verilmesine karar veriliyor. (Kuzey Sosyal Hizmetler)

Bundan sonraki aşamada ise yapılan bir itiraz sonucu ihale alan firmanın ortaklarından biri mahkeme süreci nedeniyle yasaklı olarak nitelendiriliyor ve sonuçta ihale bir kere daha el değiştiriyor, (Vatoz Grup firmasına ihale veriliyor)
İhale komisyonu tarafından ihaleye yönelik iş ve işlem süreçleri ve evrakları incelenirken daha özenli olunması gerekmektedir.

13 – Tıbbi bitkiler bahçesiyle ilgili olarak her yıl düzenli hizmet ihalesi yapılmaktadır. Burada yaklaşık maliyet incelenirken uzman kişi ve akademisyenlerin ihale kapsamında görev yaptığı gözlenmiştir. 2012 yılıyla ilgili olarak 20.12.2011 tarihinde ihale yapılmış, 2011/189289 ihale kaydı olup ihale bedeli 599.050.00 TL'dir.

Bunun yanında aynı alanda seminer, kurs ve çocuk hizmetiyle ilgili ihaleler yapılmaktadır, bu da bu alana bütçemizden daha fazla pay ayrılması demektir. Burada 22/d ile yapılan ihalede kurs, seminer ve program hizmet alımı ihalesi 42.900 TL'dir. Teknik şartname var fakat bunun uygulanması sonucu kimlere, kaç kişiye, ne zaman eğitim verildiği konusunda detaylı bilgi göremedim.

Buranın bir üniversiteye devredilerek belediyemizin bir mali yükten kurtulması konusunda muhtelif yıllarda düzenlenen raporlarda söz edilmiştir. Bu konunun tekrar gözden geçirilmesinin yararlı olacağı kanaatimdir.

14 – Müfettiş raporunda da tespit edildiği gibi ihale komisyonu oluşturulurken bu üyelerden hangisinin işin uzmanı, teknik üye ve hangisinin mali işlerden sorumlu üye olduğunun belirtilmediği ve teknik şartnamelerin teknik üyelerce imzalanmadığı tespit edilmiştir. Uygulama yaygın olmakla birlikte 2011/159070 ihale kayıt no, Akdem'e personel destek hizmet alım işi örnektir.

15 – Geçmiş yıllarda denetim komisyonu raporları gelir ve gider incelemeleri Zeytinburnu Belediyesi'nin öz gelirlerinde azalma olduğunu ortaya koymuştur. Bu durum aynı şekilde de müfettiş raporlarında da yer almaktadır. Bu konuda gerekli önlemlerin alınması önem taşımaktadır.

16 – "4731, sayılı Kamu İhale Kanunu 6. madde: ihale yetkilisi, biri başkan olmak üzere ikincisinin ihale komisyon uzmanı olması şartıyla; ilgili idare personelinden en az dört kişinin muhasebe ve mali işlerden sorumlu bir personelin katılımıyla kurulacak en az beş ve tek sayıda kişiden oluşan ihale komisyonunu yedek üyelerde dahil olmak üzere görevlendirir."
Amir hükmüne uygun olarak kimlerin işin uzmanı ve üye, kimin muhasebe ve mali işlerden sorumlu üyeler olduğu komisyon oluşturulurken belirtilmeli ve teknik şartnameler teknik üyeler tarafından imzalanmalıdır.

17 – Yaklaşık maliyet hizmet işleri uygulama yönetmeliğinin yaklaşık maliyete ilişkin maddelerinde belirtildiği şekilde idare tarafından onay belgesi düzenlenmeden önce bu yönetmelikte belirtilen yasal hükümler çerçevesinde fiyat araştırılması yapılarak yaklaşık maliyet hesaplanır ve dayanaklarıyla birlikte hesap cetvelinde gösterilir. Dosyaların önemli bir bölümünde yaklaşık maliyet hesabına esas alınan dayanak ve belgelerin bulunmadığı görülmüştür. Yaklaşık maliyet hesaplarında bir yıl önceki ihale bedelleri güncellenmekte, ekinde herhangi bir belge ve dayanak bulunmamaktadır.

18 – Zeytinburnu Belediyesi en önemli ihalelerinden olan temizlik ihalelerinde rekabet sağlanamamaktadır. Örnek olarak verirsek, Zeytinburnu 1. bölge çöp toplama taşıma işiyle ilgili 32'ye yakın firma EKAP'tan sözleşmeyi indirmiş, bilgi sahibi olmuştur. Bunun sonucunda yalnızca sekiz firma ihaleye katılmış bu sekiz firmadan yedi firma çeşitli nedenlerden dolayı yetersiz bulunmuş ve tek firma kalan yüklenici %1.16 kırımla ihaleyi almıştır.

Zeytinburnu 2. bölge çöp toplama ve taşıma işiyle ilgili olarak yapılan ihalede; daha önceden komisyon raporunda bir isteklinin olmasını eleştirmiş rekabetin oluşamadığını dile getirmiştim. Bu ihalede 1. bölge ihalesindeki gibi 35 firma EKAP'tan sözleşmeyi indirmiş. Bir kısmı sözleşmeye itiraz etmiş çeşitli aşamalardan sonra ihaleye dört firma katılmış. Dört firmadan üçü evrak eksikliğinden dolayı ihale dışı kalmış ve tek firma olarak kalan ihaleyi almıştır.

İhaleye katınlan firmaların çok basit belgelerin eksikliği nedeniyle ihale dışı kalması rekabeti ortadan kaldırmakta kamu adına işin yüksek bedelle yapılmasına neden olmaktadır. Bu konudaki nedenlerin ortadan kaldırılarak ihalenin rekabete açılmasının sağlanması konusunda çalışma yapılmalıdır.

DEĞERLENDİRME VE SONUÇ

Denetim komisyonunca Zeytinburnu Belediye Başkanlığı'nın 2012 yılı gelir ve giderleri ve bunlara ilişkin hesap ve kayıt işlemleri dosyalar üzerinden incelenmiştir.

Denetim süreci içinde istediğimiz bir takım evrakların tarafımıza ulaşmamış olması tespitlerimizin eksik kalmasına sebebiyet vermiştir.

2012 ayrıntılı mizan tarafımıza ulaşmadığından borç durumu muğlak bir şekilde ifade edilmiştir. Komisyonumuz bu çalışmalarda uzman kişi ve kuruluşlardan yararlanamamıştır. Geçmiş yıllardaki denetim komisyonu raporları ve özellikle 2012 yılında yapılan mülkiye müfettişliğinin teftiş raporuda bu denetimde yol gösterici olduğunu belirtmek isterim.
SONUÇ. Komisyon olarak yapmış olduğumuz incelemede ayrıntılı mizan tarafımıza iletilmediğinden borç durumu net bir şekilde ifade etmek mümkün olmamaktadır. Fakat 2009 yılı boç durumu 109.250.309.73TL, 2010 yılı borç durumu

101.738.849.97 TL (iller bankası hariç), 2011 yılı borç durumu 126.621.549.88 TL denetim komisyonu raporları ve muhalefet şerhlerinden tespitimizdir.

Buna dayanarak gelirinin fazla verdiği yıllarıda göz önüne alarak borç durumunun 100.000.000.00 TL'nin üzerinde olduğunu tahmin ediyorum.

Belediyeler kendilerine kanunla verilen görevleri yerine getirirken elde etmesi gereken gelirleri arttırmak durumundadır. Merkezi idareden gelen paylar ile bunları gerçekleştirmek ve ilçenin gelişen ortak ihtiyaçlarına çözüm bulmak yeterli olmamaktadır.

Bunun için belediyeler öz kaynaklarını arttırmak yönünde yeni kaynaklar oluşturmak durumundadır.Belediyeler konusunda, harç ve katılma payı konusu yapılmayan ve ilgililerin isteğine bağlı olarak yerine getirecekleri her türlü hizmet için belediye meclislerinde düzenlenecek tarifelere göre ücret almaya yetkilidir.

Yapılan yüksek binalardan kontrol yenilemeye katkı ücreti veya başka bir şekilde verilecek hizmet konusunda ilgili yatırımcılarla mutabakat sağlayarak 97. maddeye göre ücret alınması tavsiye olunmaktadır.Denetim komisyonu raporunun meclis üyelerimizin belediyemiz işleri ile ilgili yeterli bilgi edinmeleri elde edilen bu veriler ile belediye hizmetlerine katılmaları çalışmalarda hizmet kalitesini yükseltecektir.

Cengizhan Bahçekapılı/ 2012 Yılı Denetim Komisyonu